Sự tác động của quyết định NATO về việc nâng mức chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP

Đây được xem là đợt tăng cường quy mô lớn nhất cho khả năng quốc phòng của khối liên minh quân sự kể từ khi chiến tranh lạnh kết thúc.
Nhà lãnh đạo NATO chụp ảnh chung tại Hà Lan ngày 25/6 (Ảnh: Reuters).
Trong khuôn khổ hội nghị thượng đỉnh tại The Hague, Hà Lan vào ngày 25 tháng 6, các lãnh đạo của NATO đã thống nhất thông qua kế hoạch tăng chi tiêu quốc phòng lên mức 5% GDP vào năm 2035. Đề xuất này cũng đánh dấu sự nhất quán với yêu cầu mạnh mẽ từ Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Dù ông Trump đã nhiều lần nhấn mạnh nhu cầu phải đạt mức chi tiêu 5% (cao hơn nhiều so với mục tiêu hiện tại là 2%), nhưng hiện tại chỉ có một số ít quốc gia như Ba Lan và các nước Baltic đạt được ước vọng này. Thậm chí, Mỹ cũng chỉ dự kiến chi khoảng 3,4% GDP cho quốc phòng vào năm 2024.
Các thành viên của NATO đã đạt thỏa thuận, trong đó quy định dành 3,5% GDP cho chi phí quân sự cơ bản và 1,5% cho các lĩnh vực liên quan đến nhiệm vụ quốc phòng, như an ninh mạng và hạ tầng. Điều này không chỉ đáp ứng được nhu cầu của ông Trump mà còn giúp các chính phủ châu Âu giải quyết vấn đề ngân sách hạn hẹp. Tuy nhiên, nâng cao chi tiêu quốc phòng vẫn là một thách thức tài chính lớn, bổ sung cho ngân sách quốc phòng hàng trăm tỷ USD trong những năm tới.
Ngân sách mới mà NATO vừa công bố sẽ tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên, đặc biệt là sức mạnh quân sự gắn liền với các cuộc chiến hiện đại. Các quốc gia thành viên đã thống nhất chỉ tiêu về trang thiết bị quân sự nhằm đối phó với mối đe dọa từ Nga trong tháng Năm vừa qua.
Đợt nâng cấp năng lực quốc phòng này được dự đoán sẽ là lớn nhất của NATO kể từ Chiến tranh Lạnh. Tổng thư ký NATO Mark Rutte cho biết kế hoạch này bao gồm việc tăng cường hệ thống phòng không và bổ sung hàng nghìn xe tăng, xe bọc thép. Hỗ trợ quân sự cho Ukraine cũng có thể được tính vào ngân sách này.
Ngân sách bao hàm nhiều lĩnh vực từ xây dựng cơ sở hạ tầng đến nâng cao an ninh mạng. NATO nhấn mạnh rằng những lĩnh vực "phi trực tiếp" này cũng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ.
Đại sứ Mỹ tại NATO, ông Matthew Whitaker, đã giải thích rằng "xe tăng sẽ trở nên vô ích nếu không thể tiếp cận trận địa do cầu đường không chịu được". Các quan chức NATO thừa nhận rằng nhiều khoản chi này thực chất đã có trong ngân sách quốc gia và chỉ cần điều chỉnh lại cách phân loại.
Việc đảm bảo thực hiện các thỏa thuận này là rất quan trọng vì nhiều cam kết trong quá khứ của NATO đã không được thực hiện. Ban đầu, NATO đã dự kiến yêu cầu các nước tăng thêm 0,2% mỗi năm, tuy nhiên điều này đã không được đồng thuận do sự phản đối từ nhiều quốc gia.
Trong cơ chế hiện tại, các quốc gia phải báo cáo hàng năm để chứng minh rằng họ đang gia tăng chi tiêu và mua sắm đủ thiết bị cần thiết. NATO sẽ tiến hành đánh giá vào năm 2029 để đưa ra mục tiêu mới về vũ khí và có khả năng điều chỉnh yêu cầu này. Mức độ ép buộc tuân thủ cam kết này chính là mối nguy cơ nhận sự chỉ trích từ Tổng thống Trump nếu không đủ thực hiện những nghĩa vụ đã đề ra.
Tây Ban Nha, trong số những nước có chi tiêu quốc phòng thấp nhất của NATO, đã tuyên bố được miễn thực hiện mục tiêu 5% sau khi ký kết thỏa thuận với ông Rutte. Tuy nhiên, Tổng thư ký NATO đã khẳng định rằng không có cơ chế "miễn trừ", yêu cầu tất cả các thành viên cần phải đạt được mức chi tiêu quy định.
Những thay đổi trong chi tiêu quốc phòng của NATO sẽ gây ảnh hưởng lớn đến cấu trúc an ninh toàn cầu, đồng thời tạo ra thách thức và cơ hội cho các quốc gia thành viên trong việc thích ứng và phát triển.
Bạn có muốn tìm hiểu thêm về các chính sách quốc phòng và ảnh hưởng của chúng đến kinh tế toàn cầu không? Hãy theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm thông tin!
Cảm ơn bạn đã quan tâm. Chúng tôi sẽ liên hệ lại với bạn trong thời gian sớm nhất.
Gửi thông tin thành công