Khám Phá Gà Lôi Trắng: Giữa Đam Mê và Hệ Lụy Pháp Lý

Gà lôi trắng đang thu hút sự chú ý của nhiều người. Tuy nhiên, không nhiều người biết rằng sự hiện diện của loài chim này đóng vai trò như một chỉ báo quan trọng đối với hệ sinh thái, đồng thời liên quan đến vấn đề bảo tồn sách đỏ và rừng nguyên sinh.
Trong thời gian gần đây, loài gà lôi trắng bất ngờ thu hút sự chú ý mạnh mẽ từ cộng đồng. Điều này có thể dễ dàng hiểu được khi trước đó từng có nhiều trường hợp cá nhân bị pháp luật xử lý về việc nuôi hoặc mua bán loài chim này mà không có sự cho phép cần thiết.
Gà lôi trắng - một loài chim rừng với bộ lông trắng như tuyết hòa quyện cùng hoa văn đen và cái mào đỏ rực rỡ, đã từ lâu gây ấn tượng với những ai đam mê sinh vật cảnh nhờ vẻ đẹp hiếm có của nó.
Gà lôi trắng là một loài chim lớn, thuộc lớp chim, bộ gà, họ trĩ. (Ảnh: Vinwonder).
Nhiều năm qua, hoạt động mua bán gà lôi trắng diễn ra âm thầm nhưng đầy sôi động, với giá cả từ vài triệu đến hàng chục triệu đồng mỗi cặp, tùy thuộc vào nguồn gốc và độ thuần chủng của chúng.
Tuy nhiên, chính sự thịnh hành này đã đưa không ít người vào tình huống khó khăn: Chỉ cần thiếu kiến thức về quy định pháp luật, sở thích bình thường có thể nhanh chóng trở thành hành vi vi phạm nghiêm trọng. Điều này càng trở nên rõ ràng khi gà lôi trắng là một trong những loài động vật nằm trong Sách đỏ Việt Nam và được bảo vệ nghiêm ngặt theo pháp luật.
Với hơn 20 năm làm việc và thực tiễn trong lĩnh vực bảo tồn đa dạng sinh học, Tiến sĩ sinh học Vũ Anh Tài - nguyên cán bộ Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, hiện đang công tác tại tổ chức Earthworm Foundation - cho biết, gà lôi trắng là loại động vật hoang dã có mặt trong các cánh rừng nguyên sinh của Việt Nam.
Theo ông, gà lôi trắng không chỉ gây ấn tượng bởi vẻ đẹp bề ngoài mà còn là biểu tượng cho sự bình yên của những cánh rừng nguyên sinh. "Sự hiện diện của chúng cho thấy hệ sinh thái còn khá nguyên vẹn, ít chịu ảnh hưởng từ bên ngoài", ông nhấn mạnh.
Gà lôi trắng với bộ lông trắng và chiếc đuôi dài nổi bật (Ảnh: Obo Teng).
Ông Tài cho biết, gà lôi trắng hiện có 5 phân loài, trong đó có 2 phân loài đặc hữu của Việt Nam, cho thấy giá trị sinh học và sinh thái đặc biệt của loài chim này. Tuy nhiên, sự suy giảm diện tích rừng tự nhiên do khai thác gỗ và săn bắt đã dẫn đến tổng thể quần thể loài này giảm mạnh.
Tiến sĩ Vũ Anh Tài cho biết, vào năm 2007, gà lôi trắng từng được đánh giá ở mức "nguy cơ thấp" (LR - Low Risk) tại Việt Nam, một nhận định khớp với đánh giá của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) vào năm 2016.
Nhưng chỉ trong vòng 10 năm, khi các khu rừng bị tàn phá và tình trạng săn bắt tăng xuất hiện, mức độ đe dọa của loài đã tăng lên thành "có nguy cơ tuyệt chủng" trong Sách đỏ Việt Nam 2024.
Chuyên gia cũng chỉ ra rằng, bên cạnh việc mất môi trường sống, gà lôi trắng còn bị khai thác hết sức tàn bạo, cả trứng lẫn cá thể, phải những người có điều kiện kinh tế mới có thể giao dịch các cá thể còn sống, biến chúng thành món đồ độc đáo thể hiện sự đẳng cấp.
Tiến sĩ Tài cho biết, gà lôi trắng từng thuộc Phụ lục IB của Nghị định 06/2019/NĐ-CP, nằm trong nhóm cấm săn bắn và buôn bán. Tuy nhiên, hiện tại, do loài này đã được nhân giống và nuôi nhiều, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã chuyển nó sang Phụ lục IIB - nhóm hạn chế săn bắn, buôn bán. Các cơ sở nuôi và nhân giống phải được đăng ký và kiểm định nghiêm ngặt.
"Người dân muốn chăn nuôi và nhân giống cần nắm rõ quy định và liên hệ với kiểm lâm cũng như các tổ chức bảo tồn để đảm bảo cơ sở nuôi đạt tiêu chuẩn", ông khuyến cáo.
Ông cũng nhấn mạnh rằng những người muốn nuôi cây cảnh hoặc vật nuôi cần ý thức chọn lựa những cá thể có giấy chứng nhận để tránh những vấn đề pháp lý phiền phức.
Ví dụ một cá thể gà lôi trắng được tìm thấy trong môi trường tự nhiên ở Vườn quốc gia Bạch Mã (Ảnh: Vũ Linh).
Theo thông tin của ông Tài, gà lôi trắng hiện chỉ còn xơ xác tại một vài vườn quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên. Ngoài môi trường tự nhiên, việc nhìn thấy chúng trong các cơ sở nuôi nhốt cũng không phải hiếm.
"Thông tư 27/2025/TT-BNNMT cho phép các cơ sở chăn nuôi có thể nhân giống các loài động thực vật hoang dã quý hiếm, đây là cơ hội để gà lôi trắng được bảo tồn và phát triển một cách tốt nhất. Tuy nhiên, hoạt động của các cơ sở này cần được theo dõi chặt chẽ để giảm thiểu tình trạng mua bán động thực vật hoang dã thật sự", ông cho biết.
Như vậy, gà lôi trắng không đơn thuần là một loài sinh vật đẹp, mà còn là một chỉ thị sinh thái cho sức khỏe của những cánh rừng nguyên sinh. Bảo vệ loài này không khác gì bảo vệ "linh hồn" của khu rừng Việt Nam - điều mà cả luật pháp, khoa học và cộng đồng cần chung tay thực hiện.
Hãy quan tâm và tham gia bảo tồn gà lôi trắng để bảo vệ nguồn tài nguyên quý giá của tự nhiên!
Cảm ơn bạn đã quan tâm. Chúng tôi sẽ liên hệ lại với bạn trong thời gian sớm nhất.
Gửi thông tin thành công